Kei tēnā iwi, kei tēnā iwi āna kōrero, whakapapa mō te hangatanga, mō te auahatanga o te ao.
He rerekē, he kanorau te whenua o Aotearoa – he maunga, he raorao, he awa kōpikopiko, he ngāwhā, he puia, he kokoru. Whai anō ka tahuri te Māori ki te hanga kōrero mō te whenua.
Te takenga o te whenua: a Papatūānuku, a Māui
E rua ngā whakamārama mō te pueanga o te whenua i te moana. Ko tētahi kōrero mō te ewe (placenta) o Papatūānuku, arā, ko te nuinga o tōna tinana kei raro i te wai, ko tōna ewe anake e pōtere ana i te kārewa o te wai – ko ngā moutere ēnei. Ko tētahi atu whakamārama e mea ana nā Māui te whenua i hī ake i te moana.
Ngā auahatanga
Arā ngā kōrero mō ngā tipua, ngā ngārara ka noho kei roto i te whenua, tae atu ki ngā tipua nā rātou te ao i whakairo. Noho ai rātou ki ngā tihi o ngā maunga, ki ngā takere rānei o ngā roto. Nā rātou ngā awa me ngā āpiti i keri. Nā ngā tīpuna autaia ngā roto i keri, ka mutu, i aua wā, ka nekeneke ngā maunga.
Ngā mahere whenua
He nui ngā kōrero a te Māori mō te whenua, ā, ka noho ēnei kōrero hei mahere whenua. I whakarite ngā tīpuna i te moutere whakateraki (Te Ika-a-Māui) ki tētahi ika – he whai (stingray) pea – e ngāwari ai te maumahara i tōna āhua me ōna wāhi whakahirahira. He pērā anō mō te moutere whakatetonga (Te Wai Pounamu), ka whakaritea ki te waka a Māui.
Kei tēnā iwi, kei tēnā iwi āna whakamārama, āna kōrero mō te auahatanga o tēnā awa, o tēnā pae maunga. Ka tohu hoki ēnei mahere ki ngā wāhi waiariki.