He korero whakarapopoto
Ko te tapa whenua te kupu a te Māori mō te hoatu ingoa ki tēnā wāhi, ki tēnā wāhi, ki tēnā wāhi. Kapi katoa ai a Aotearoa, mai i tai ki uta, i ngā ingoa nā te Māori i tohu.
Ngā ingoa i kawea mai i Te Moananui-a-Kiwa ki Aotearoa
I te heke ki Aotearoa, ka tapatapa haere ngā tūpuna o te iwi Māori i ngā moutere i tūtū ai rātou. Waihoki, ka heria haeretia ētahi ingoa ki tēnā moutere, ki tēnā moutere. Hei tauira atu, ko tēnei ingoa a Whangaroa, kei ngā moutere o Hāmoa, o Tahiti, o Rapanui, o Hawaii. Ka hāngai ētahi ingoa ki ngā wāhanga o te waka, ki tētahi taonga rānei.
Ngā kōrero mō Māui
I mauria ngā pūrākau me ngā ingoa o Hawaiki, hei tapatapa i te whenua o Aotearoa. He maha ngā wāhi i tapaa ki a Māui me āna mahi, inā Te Ika-a-Māui, Te Waka-a-Māui, Te Punga-a-Māui, arā noa atu.
Ingoa hei whakamārama
He maha ngā ingoa ka whakamārama i te āhua o te whenua, ka whakamahi i ngā kupu pēnei:
- ao
- puke
- maunga
- papa
- puna
- wai.
Ngā ingoa ā-iwi
Ko ētahi wāhi i tapaina ki te tupuna rongonui; mā tēnei momo tapanga ka whai take ai ngā uri o taua tipuna ki taua pito whenua. Tērā ētahi waiata ka rārangi i ngā takahanga whenua o tētahi tipuna, ka whakatakoto rānei i ngā paenga whenua i waenganui i ngā iwi. Whāia, ka hau te rongo mō ngā tūpuna pōkai whenua i tapatapa haere i te whenua hei waihotanga mō ā rātou uri whakaheke.
Ngā ingoa kotiti
Mai anō, ka tuhituhi ngā Pākehā tōmua i ngā ingoa a te Māori mō tēnā wāhi, mō tēnā wāhi. Heoi, hei ētahi wā ka hē pea te rongo o te taringa, te tuhituhi rānei o te pene. Hei tauira, ehara ko All Day Bay, ko Aorere kē.