He korero whakarapopoto
He whanaunga ngā mea katoa i te ao
E ai ki te Māori, ko te whanaungatanga te mea kei te here i ngā mea katoa i Te Ao Mārama. He hononga tātai tō te tangata, ngā manu, ngā ika, ngā rākau o te wao, te rā, te marama, tētahi ki tētahi.
Ngā atua me ā rātou tini
I hangaa te ao i te moenga o Papatūānuku i a Ranginui; ka puta ā rāua tamariki e 70. Ka wehea e ngā tamariki ō rātou mātua kia puta ai rātou ki te whai ao ki Te Ao Mārama.
Ka noho ngā tamariki hei atua mō tēnā wāhi, mō tēnā wāhanga o Te Ao Mārama, pērā i te ngahere me te hau. Whāia, ka whānau mai ā rātou ake tamariki. Hei tauira, nā Tangaroa ngā ika katoa o te moana. Koianei te takenga mai o ngā mea katoa o te ao, tae rawa atu ki a tātou te tangata.
Whakapapa
Ka tātai tīpuna ngā tohunga matatau. Ka rārangi e rātou nga tūpuna o te tangata, o te kararehe, o te rākau, o ngā mea katoa o te ao tūroa.
Ka tahuri hoki ngā tohunga whakapapa ki te whakamārama i te ao; hei tauira, he kōrero tā te Māori e whakamārama ana i te take ka miramira ngā huruhuru o te kererū. Mā konei ngā kōrero heke haere ai i ngā whakatupuranga.
Tangata whenua
Ka kōrero ana te tangata mōna anō, ka whakahua ia i ōna maunga, ōna roto, ōna awa, me kī, ngā tohu whenua o tōna hapū, iwi. Whakapono ai a Ngāi Tūhoe ko Hine-pūkohu-rangi tērā tō rātou tupuna e tāuwhi ana i ngā maunga o Te Urewera.
Te ao me te pō
Ki tā te Māori titiro ai, ka hāngai te ao ki te rongo, ki te māramatanga, ka hāngai te pō ki te raruraru, ki te pōkaikaha.
Te Kore
Kei tua atu Te Kore i te ao me te pō. Ka rongo ētahi tāngata i te wairua o Te Kore i ō rātou hīkoitanga ia rā. Koinei te wāhi ka rongo te tangata i te wehi o ngā atua.
Mana, mauri, tapu
- Ko tēnei mea te mana ka heke ki ētahi tāngata, ki ētahi mea ka āta tohungia. Ko te mana nui rawa atu ka ahu mai i Te Kore.
- Ko te mauri te hiringa kei ngā mea katoa, ka rere te mana mā roto i te mauri. Hei tauira, ka waiho he kōhatu mauri ki roto i te kupenga hei aha, hei kukume i te ika.
- Mā te tangata tapu, mā te mea tapu rānei te mana e whakaara. He nui ngā tikanga ārahi mō te tapu. Hei tauira, kāore i pai mō te tohunga kia raweke i te kai, kei memeha tōna tapu.
