Kōrero: Waiata hōu

Whārangi 2. Ngā waiata o te Pakanga Tuatahi

Ngā whakaahua me ngā rauemi katoa o tēnei kōrero

I te toronga mai o te Pakanga Tuatahi o te Ao ka tāia e Āpirana Ngata te pukapuka e kīia ana ko Songs, haka and ruri for the use of the Maori Contingent, arā, he whakamāoritanga i ngā waiata rongonui o te wā. He ihu oneone a Ngata i te whakaritenga mai o ngā waiata hei kaupapa mahi moni mā ngā hōia Māori.

Ngā waiata makau

Ko te tuatahi o ngā hopu oro nui o ngā waiata Māori i mahia e Columbia Graphophone Company. 30 ngā waiata aroha, poroporoaki, pōhiri hoki i hopukina, ā, e hokona tonutia ana toru tekau i muri mai.

Ko Paraire Tomoana

He tauira a Paraire Tomoana (pērā i a Ngata) nō Te Aute i tōna ohinga ai. I tautoko anō ia i ngā kaupapa mahi moni i āna titonga me ngā mahi a tōna kapa haka,Te Poi o Heretaunga. Ko ngā waiata rongonui rawa atu a Tomoana ko ‘Te ope tuatahi’, ko ‘Tahi nei taru kino’, ko ‘Hoea rā te waka nei’, ko ‘Hoki hoki tonu mai me te waiata i tino pīrangi nuitia, ko ‘Pōkarekare ana’. Tērā pea ko ‘E pari rā’ tōna titonga rongonui, otirā he koha kī ki a Maku-i-te-rangi, ko tana tama ko Whakatomo tērā i mate atu i te Pakanga Tuatahi o te Ao. I kapohia ake te rangi i te ‘Blue eyes waltz’. Nō muri mai ka kawea e te pēne o te Ope Taua Moana o Aotearoa hei waiata rangatū.

I te Mahuru i te tau 1917 ka puta te kōrero a Te Kopara mō ngā kaupapa mahi moni o Te Poi o Heretaunga ki te hōro matua o Te Whanganui-a-Tara. Nā Āpirana Ngata rātou i pōhiri kia taki haere atu. I kite te minenga rā i te waiata o ‘Hoea rā te waka nei’, ā, 550 pāuna te tapeke moni i hua mō te Pūtea Hōia Māori i roto i te toru pō. Nāwai rā ka tāreia anō te waiata ‘Hoea rā’ hei waiata aroha.  

Ko Ana Hato rāua ko Deane Waretini

He maha ngā waiata mai i te Pakanga Tuatahi o te Ao i rongonui i te pāhotanga ki te irirangi o ngā waiata a Ana Hato rāua ko Deane Waretini i ngā tekau tau o 1930 me 1940.

Me pēnei te tohu i te whārangi:

Piri Sciascia and Paul Meredith, 'Waiata hōu - Ngā waiata o te Pakanga Tuatahi', Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand, http://www.TeAra.govt.nz/mi/waiata-hou/page-2 (accessed 5 May 2024)

He kōrero nā Piri Sciascia and Paul Meredith, i tāngia i te 22 Oct 2014