Ka whakanohoia ngā maunga
I te wā tuauri whāioio, ka pakanga ngā maunga o te puku o Te Ika-a-Māui mō Pīhanga, e tū mai rā ki te tonga o Tūrangi. Kei tēnā iwi, kei tēnā iwi ā rātou ake kōrero; e whai ake nei ko te kōrero a Ngāti Tūwharetoa.
I ngā rā o nehe, i te wā e mata tonu ana te ao, tokowhā ngā maunga toa, a Tongariro, a Taranaki, a Tauhara, a Pūtauaki. He maunga purotu a Pīhanga. Ka pakanga ngā maunga toa mōna; ka toa ko Tongariro.
Ka whakaaro ērā o ngā maunga kia wehe atu i te rohe o Tongariro. Ka rere rātou, i te mea, ka whiti ana te rā, kua toka rātou. Ko Pūtauaki i rere ki te rāwhiti. I te whitinga o te rā kua tae ia kei Kawerau. Ka pōturi te haere a Tauhara, he murimuri-aroha nōna ki a Pīhanga; whai anō ka tae noa iho ia ki tērā taha o te moana o Taupō. Ko Taranaki i pakaru ki te uru. Kei te hiahia tonu ia ki te ngaki i tōna matenga i a Tongariro. Heoi, ka moe a Pīhanga i a Tongariro, kia puta ki waho ko tā rāua tamaiti a Pukerōnaki.
E whai ake nei ko ngā kōrero a Pei Te Hurinui Jones o Ngāti Maniapoto. He rerekē ā rātou kōrero i ā Ngāti Tūwharetoa mō ngā maunga:
Ko Tongariro maunga nā Rangi-e-tū iho-nei i whakamoe ki tana wahine ki a Pīhanga, he maunga anō nō te takiwā ki Taupō. He uri nō rāua te huka rere, te nganga me te ua. Ki tā Ngati Awa ki tana kōrero e rua ngā wāhine a Tongariro, ko Pīhanga me Ngāuruhoe, he maunga tahi rāua. I whai a Taranaki maunga kia riro i a ia ngā wāhine a Tongariro. I whai hoki ētahi atu o ngā maunga ki aua wāhine. Ka tupu he pakanga, ka wehewehe ka haere noa atu ngā maunga i te nuku o te whenua. Ko Taranaki i ahu ki te tai hauāuru ā e tū mai rā anō i reira. Ko Whakaari (White Island) i ahu ki waho i te moana, me Paepae-aotea (he motu toka e tata ana ki Whakaari), me Moutohorā (Whale Island) me Pūtauaki (Mount Edgecumbe).1