Kōrero: Taniwha

Whārangi 8. Taniwha i ēnei rā

Ngā whakaahua me ngā rauemi katoa o tēnei kōrero

I ngā tau tōmua o te rau tau 21 ka tutū te puehu mō ētahi mahi kerikeri whenua i ngā wāhi e nōhia ana e te taniwha.

Karutahi

I te tau 2002 ka whakahē a Ngāti Naho ki te whakatakotoranga o te huarahi matua ki te wāhi kei reira te rua o te taniwha rā a Karutahi. Ko te otinga o tēnei take, ka whakaae a Transit NZ kia haere te huarahi mā wāhi kē.

Takauere

I ātetetia te whakatūnga o tētahi whare herehere ki Ngāwhā i Te Tai Tokerau nā te mea he taniwha kei reira, he rākau poro tōna āhua. Ko Takauere te ingoa o taua taniwha, nā Kareariki, tētahi tipuna o Ngāpuhi, i waihanga. Ko te roto o Ōmāpere tōna nohoanga; hāunga tērā, ka puta anō ia ki ētahi atu wāhi waiariki pērā i a Ngāwhā. Ko te āwangawanga a te hapū ka aukatia te huarahi o te taniwha ki te whakatūria taua whare herehere. Hauwarea, whakatūria ana te whare herehere rā.

Tutū ana te puehu i waenganui i te iwi whānui mō ēnei take. Ka whakapae ētahi he whai pūtea noa iho te take i whakaaratia ake ngā kōrero mō te taniwha, ā, ‘ki te taka he pūtea ki te hunga ātete, ka mutu te raruraru’. Tae rawa ki te iwi Māori, kei te tautohea tonutia te tūturutanga o ngā kōrero mō te taniwha.

Taniwha me te tuakiri Māori

Hei tā Witi Ihimaera te kaituhi o The whale rider, he wāhi nui tō te taniwha. Ko Hine Te Ariki te ingoa o tōna ake kaitiaki, he taniwha ka noho ki te awa o Waipāoa. I te wā ko Tahu Pōtiki te kaiwhakahaere matua o Te Rūnanga o Ngāi Tahu, ka puta tana whakahē ki te taniwha. Heoi, hei tāna anō, ‘ki te ao Māori, ka noho te taniwha hei hono i te ira tangata ki te ira atua’. 1

Ahakoa ngā whakaaro o tēnā, o tēnā, ka noho tonu te taniwha ki ngā tokonga whakaaro o te maha o ngā iwi.

Kupu tāpiri
  1. I takoto te kōrero ki Brett Ellison, 'Tracking the taniwha.'Critic, 11 October 2004 (nō te 24 o Hōngongoi 2007 te toronga mutunga). › Back
Me pēnei te tohu i te whārangi:

Basil Keane, 'Taniwha - Taniwha i ēnei rā', Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand, http://www.TeAra.govt.nz/mi/taniwha/page-8 (accessed 29 April 2024)

He kōrero nā Basil Keane, i tāngia i te 24 Sep 2007