Te whanaungatanga
Kāore i kō atu i te whanaungatanga hei tūāpapa mō ētahi o ngā tikanga tuaukiuki a te Māori. Arā, he rite tonu te wā ka tātai whakapapa te tangata i roto i tōna whaikōrero, hei tūhono i a ia ki te ope, ki te kaupapa rānei o te rā. He wā kua riro mā te whakapapa e whakatau te take tautohe. I ētahi atu wā mā te whanaungatanga anō e tohu te huarahi ki tētahi mahi. Mā te whanaungatanga ka toro te kāwai ki te whānau whānui, kauheke mai, whāngai mai, me te hunga kua mate. Ka mutu, ka whai pānga tonu iho pea ngā mahi o te tangata i āna whakatipuranga.
Ngā tūhonohono ā-hapū, ā-iwi
I te tau ruamano he iwi noho tāone te nuinga o Ngāi Māori, ahakoa hokihoki tonu ai ki te wā kāinga. He mea nui tonu te tuakiri o te tangata ki te Māori, kua taea te mau i ngā tikanga o te iwi kāinga ki roto ki te ao hurihuri. Kei raro i te iwi ko ōna hapū, heke mai i te tupuna o te iwi nui tonu (te nuinga), tae atu ki ngā koromatua o tēnā hapū, o tēnā hapū. Kei raro i te hapū ko ngā kārangaranga whānau.
Te tangata whenua
Kei ia hapū anō te mana ki ngā marae i roto i tōna rohe. Ko ngā marae me ngā papatipu whenua te tūrangawaewae o ngā uri, arā, te tangata whenua. Kei a rātou te mana ki te whakahaere i ngā hui, ngā mārena, ngā tangihanga rānei ki runga marae. Ko rātou anō te mana whenua ki ngā marae, papatipu whenua hoki.
Te ahi kā
Tāpiri ki te mana whakahaere, ko ngā kawenga ki te tiaki i ngā whare me ngā taonga o te marae. I runga i tēnei āhua hokihoki tonu ai ngā uri mai i ngā taone ki te whakapaipai i te marae hei toutou anō hoki i te ahi kā, kia kore ai e poko i waenganui i te tangata whenua.
Te tūranga o te kaumātua
He tūranga whai mana tō te kaumātua me te kuia ki waenganui i te hapū me te marae. Ā, kaumātua noa, he manaaki tonu te hapori Māori i ōna kaumātua.
Ngā tūnga whānau
I roto i te whānau Māori, kei te mātāmua te mana, ā, he nui atu te mana o te tuakana i tō te teina. Engari i ēnei rā, kua nunumi ērā tikanga, i te whai atu i te mātauranga, ngā pūkenga rānei o te tangata tae atu ki ngā mahi i oti i te tangata.
