Kōrero: Ngāti Toarangatira

He tangi mō Kāwhia

He tangi mō Kāwhia

I ngā tau tōmua o te tekau tau 1820 i whakaekea te rohe o Ngāti Toa e ngā iwi o Ngāti Maniapoto rāua ko Waikato. Ka mate a Ngāti Toa te hoki ki te pā o Te Arawī i mua i te wehenga tūturu i Kāwhia. Ka titoa a Te Rauparaha tana waiata tangi ki Te Arawī, e poroporoaki ana a ia ki te kāinga o ōna matua tūpuna. Ka kōrero te waiata mō ētahi o ngā wāhi e whakahuatia ana i te mahere o Kāwhia, pēnei i a Te Motu, he moutere i te moana o Kāwhia; a Muriwhenua, he ana tanu tūpāpaku kei raro kē i te wai; Te Kawau, he toka tū ki te pūaha o Kāwhia moana, ka tohu ki te tomokanga ki a Muriwhenua, te ana tanu tūpāpaku kei raro i te wai.

Tērā ia ngā tai o Honipaka
Ka wehe koe i au, e;
He whakamaunga atu nāku
Te ao ka tākawe
Nā runga mai o Te Motu,
E tū noa mai rā koe ki au, e
Nāku ia nā koe i waiho i taku whenua iti,
Te rokohanga te taranga i a tāua,
Ka mihi mamao au ki te iwi rā ia,
Moe noa mai i te moenga roa.
Ka piki e te tai; piki tū, piki rere,
Piki takina mai rā Te Kawau i Muriwhenua.
E kawea au e te tere,
Tēnā taku manu, he manu ka onga noa;
Rūnā ki te whare, te hau o Matariki,
Mā te Whare pō rutu,
Mā te Whare Ātiawa
E kautere mai rā,
Whakaurupā taku aroha, nā – i.

Te whakamahi i tēnei tūemi

Alexander Turnbull Library
Reference: MapColl-CHA-2/4/5-Acc.36920

Permission of the Alexander Turnbull Library, National Library of New Zealand, Te Puna Mātauranga o Aotearoa, must be obtained before any re-use of this image.

Ngā whakaahua me ngā rauemi katoa o tēnei kōrero

Te tuhi tohutoro mō tēnei whārangi:

Mīria Pōmare, 'Ngāti Toarangatira - Te heke mai i raro', Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand, http://www.TeAra.govt.nz/mi/map/3917/he-tangi-mo-kawhia (accessed 9 May 2024)

He kōrero nā Mīria Pōmare, i tāngia i te 8 Feb 2005, updated 1 Mar 2017