Te mana o ngā tīpuna
Kei mua i te ingoa o te iwi, te hapū rānei ko ngā kupu pēnei i Te Uri, Ngā Uri, Ngāti, Ngā, Ngāi, Te Aitanga, Te Āti, Te Tini me Te Whānau. Ka tāpirihia atu te kupu arataki ki te ingoa o tetahi tipuna. Ko ngā tauira e whai ake nei:
- Te Kāhui Roko: Te kāhui o Roko (Te Wai Pounamu)
- Te Uri-o-Rātā: Ngā uri o Rātā (Pēwhairangi)
- Ngāti Tama: Te iwi o Tama (Taranaki)
- Ngāpuhi: Te iwi o Puhi (Te Tai Tokerau)
- Ngāi Tūhoe: Te iwi o Tūhoe (Te Urewera)
- Te Aitanga-a-Māhaki: Ngā uri o Māhaki (Tūranganui-a-Kiwa)
- Te Āti Awa: Ngā uri o Awanuiarangi (Taranaki)
- Te Whānau-ā-Apanui: Te whānau a Apanui (te taha rāwhiti o Te Moana-a-Toitehuatahi)
- Te Hāmua: Te iwi o Te Hāmua (te tonga o Te Ika-a-Māui).
Ngā iwi, hapū hōu ka heke i te tipuna kotahi
Ka tapaina te iwi, hapū hōu ki te ingoa o tētahi tipuna i whai wāhi nui kia puea ake te hunga hōu. Mā tēnei ka noho motuhake rātou i ngā mana o te iwi tūturu. I ētahi wā ka puta he iwi, he hapū rānei i ngā uri whakaheke. Ka tapaina te hapū, iwi rānei ki ngā tīpuna nei, ki ō rātou hoa rangatira rānei. Kitea ai te āhuatanga nei i ngā iwi o Te Arawa o Rotorua. Ka tangohia ngā ingoa o ngā tipuna tāne mai, wāhine mai. He pēnei anō ki Te Tai Rāwhiti. Tapaina ai ngā hapū me ngā iwi e whai pānga ana ki a Ngāti Porou ki ngā ingoa o ō rātou tīpuna wāhine.
Te iwi, hapū hōu me ōna whakapapa
I ētahi wā ka whakakotahi ngā tōpūtanga tāngata rerekē kia tū he rōpū hōu. Nō konei kua whakakorehia te ingoa tawhito o te hapū ka whakamahi ko tētahi ingoa noa atu. I te nuinga o te wā ka tapaina te hapū ki te tipuna o tētahi moe taumau, ki tētahi mai i te iwi whai kaha rānei.
Te whakatairanga i ngā mahinga nui
I ētahi wā ka whakaingoatia te hapū, iwi rānei mō tētahi mahinga whakaharahara. I te titi o te tao ki te manawa o tō rātou tipuna, ka huaina e tētahi iwi e noho mai ana ki Hokianga tō rātou ingoa hōu ko Ngāti Manawa. Nō te putanga atu o te iwi i te pā horo i roto i te auahi, ka puta te ingoa o Te Aupōuri.