Kōrero: Taniwha

Whārangi 2. Taniwha ki te wai tai

Ngā whakaahua me ngā rauemi katoa o tēnei kōrero

He nui ngā taniwha o te moana. E kī ana te kōrero, he tokomaha ngā taniwha i whai mai i ngā waka o ngā tūpuna i Hawaiki ki Aotearoa.

Tuhirangi

Ko Kupe te tangata nāna a Aotearoa i hura, ko Matawhaorua tōna waka. Tērā tētahi taniwha ko Tuhirangi, he kaitiaki; i waiho e Kupe ki te moana o Raukawa hei ārahi, hei tiaki i ngā waka. Nāwai ā, ka tipu te whakaaro, ko Tuhirangi tērā te aihe rongonui rā i ōna rā, a Pelorus Jack.

Ko Āraiteuru rātou ko āna tama

He uwha a Āraiteuru, nānā te waka Māmari i ārahi mai i Hawaiki ki Aotearoa. Tērā anō te kōrero e mea ana, nā Āraiteuru rāua ko Ruamano a Tākitimu i arataki ki Aotearoa.

Whai muri i te ūnga mai o Āraiteuru, ka whakawhānau a ia i āna tama tekau-mā-tahi. Katoa rātou i huri haere ki te hōpara me te kerikeri i te whenua – otirā, nā rātou te whanga o Hokianga i keri. Ko tētahi o āna tama ko Waihou, i karikari ia ki te tuawhenua, ka oreore i tōna hiku – ko te roto o Ōmāpere tēnā. Ko tētahi atu o ana tama ko Ōhopa, ka whakatakariri ki te nui o ngā toka ka whakapōrearea i tana huarahi, nō konā ka puta tōna mauāhara ki ngā mea ora katoa. Ka tahuri a ia ki te whakamataku i ngā iwi o ngā pae maunga o Panguru.

He kaitiaki a Āraiteuru mō Te Hokianga, kei tētahi ana i te pito tonga o te whanga tōna rua; noho ai tōna hoa a Niua ki te rae i te raki o Te Hokianga.

Whātaitai rāua ko Ngake

He taniwha kau moana a Whātaitai rāua ko Ngake, nā rāua Te Whanganui-a-Tara i keri. E ai ki ngā kōrero, he roto kē taua whanga i ngā rā ki i mua. He taniwha okeoke a Ngake, nāna tētahi huarahi i para kia puta a ia ki te moana o Raukawa. Hāunga Whātaitai, i haere mā huarahi kē; waihoki, ka paea ia ki te whenua, mate atu. Ka whakatopa tōna wairua kia rere ki runga o Tangi-te-keo.

Me pēnei te tohu i te whārangi:

Basil Keane, 'Taniwha - Taniwha ki te wai tai', Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand, http://www.TeAra.govt.nz/mi/taniwha/page-2 (accessed 29 March 2024)

He kōrero nā Basil Keane, i tāngia i te 24 Sep 2007