Te rironga o ngā whenua i te rau tau 1800
He nui ngā whenua o te Māori ka riro i te rau tau atu i 1800. Ahakoa i tukuna te whenua e ētahi iwi, he nui te whenua i tāhaetia i tēnā iwi, i tēnā iwi. Whai muri i ngā pakanga mō te whenua ko ngā raupatu whenua. He āwhina nui tā te Kōti Whenua Māori i tēnei mahi i tana tango i ngā whenua o te katoa ka wehewehe, ka hoatu ki tēnā tangata takitahi, ki tēnā tangata takitahi. I whakamātau ngā iwi ki te pupuri ō rātou whenua. I te topenga o ngā rākau o te wao me te rironga o ngā whenua ka paheke te tirohanga a te Māori ki tōna ao. I te ao Māori, ka noho ngā rākau hei tauira mō te whanonga o te tangata, nā reira he mahi kino rawa atu te topenga. Ka riro te whenua, ka kore he tūāpapa, ka kore ngā mātāpono manaaki, tiaki i a Papatūānuku.
Te whatinga mai o ngā ngaru tūātea
Ka rongo koe i te kiri wera o te iwi Māori i te rau tau atu 1800 i tēnei kōrero a Wi Naihera o Ngāi Tahu:
I te whatinga mai o ngā ngaru i Ingarangi ka pōkia he pou; taihoa ka pokia tētahi atu. Hauwarea, ka tata mai te wai. Ka whakatūria e mātou he ārai, arā, ka whakaae mātou ki te hunga hoko i ō mātou whenua i te Kuini. Heoi nō te horonga o te tai o Ingarangi ka pakaru ō mātou ārai. Koirā te take kei te pēnei tā mātou noho i runga i ngā toka e karangatia ana he Whenua Rāhui Māori. Ko ēnei anake ngā pitopito whenua kua mahue ki runga ake i te wai. 1
He kupu whakarite te kōrero nei mō te rironga o te whenua ki raro i te moana, pērā i ngā pūrākau mō te eanga o te whenua i te kōpū o Hinemoana.